Một lá thư được Bill và Melinda Gates viết và chia sẻ trên www.gatesletter.com. Họ là đồng quản trị của Quỹ Bill & Melinda Gates. Được thành lập vào năm 2000, đây là tổ chức có mục đích nâng cao chăm sóc y tế, giảm đói nghèo trên toàn cầu và khuyến khích học tập, phát triển công nghệ. Năm 2014 quỹ có nguồn vốn 42 tỷ USD. Bài viết dưới đây được dẫn nguồn từ medium.com. 

Nếu được sở hữu một siêu năng lực, cô chú muốn đó là gì?

Gần đây, các em học sinh trung học ở Kentucky đã hỏi chúng tôi như vậy. Câu trả lời của chúng tôi nghe có vẻ không hay ho mấy đối với fan của các siêu anh hùng như Supergirl và Flash – chúng tôi chỉ ước có nhiều năng lượng và thời gian hơn để theo kịp cuộc sống bận rộn và luôn vận động từng phút của mình.

Nhưng cũng có hàng tỷ gia đình trên khắp thế giới đang đứng trước những thách thức về năng lượng và thời gian rất khác với chúng tôi – và những thách thức này có tác động to lớn đến việc họ có thể phát huy hết tiềm năng của mình không. Chính vì vậy, trong lá thư năm nay, chúng tôi chọn cách tập trung vào những vấn đề trọng yếu này.

Năng lượng để đẩy mạnh hoạt động xóa đói giảm nghèo  

Hãy tưởng tượng cuộc sống không có năng lượng. Không đèn điện, không điện thoại di động, không tủ lạnh. Trên thực tế, khoảng 1,3 tỷ người – 18% dân số thế giới – không cần phải tưởng tượng. Đó là cuộc sống của họ hàng ngày.

Nếu phải đúc kết lịch sử trong một câu thì đó sẽ là: “Cuộc sống ngày một tốt hơn – không phải lúc nào cũng vậy với tất cả mọi người, nhưng đúng là như vậy trong phần lớn thời gian với phần lớn mọi người.” Và một trong những nguyên nhân quan trọng nhất chính là năng lượng. Suốt hàng vạn năm, con người đã đốt củi lấy nhiên liệu. Nhìn chung, cuộc sống của họ ngắn ngủi và khó khăn. Nhưng đến thập niên 1800, khi con người bắt đầu biết sử dụng than đá, đời sống phát triển nhanh hơn rất nhiều. Ngay sau đó, chúng ta có bóng đèn, những tòa nhà chọc trời, thang máy, điều hòa nhiệt độ, xe hơi, máy bay và tất cả những thứ tạo nên cuộc sống hiện đại.

Không có năng lượng, người nghèo sẽ mắc kẹt trong bóng tối, không được hưởng mọi lợi ích về kinh tế, xã hội và y tế đi cùng với năng lượng. Vì thế, nếu thực sự muốn giúp đỡ những gia đình nghèo nhất thế giới, chúng ta cần tìm ra cách để họ được tiếp cận với năng lượng giá rẻ. Và chúng ta cần thực hiện việc này theo một cách nào đó không làm khí hậu biến đổi theo chiều hướng tồi tệ hơn, vì hơn ai hết, người nghèo dễ bị tổn thương hơn trước thời tiết cực đoan và các tác động khí hậu khác.

Để sản xuất năng lượng sạch giá rẻ hơn nhiều, chúng ta phải khai thác tốt hơn những công nghệ hiện có, chẳng hạn như năng lượng mặt trời và sức gió. Quan trọng hơn nữa, chúng ta cần thực hiện một khối lượng hoạt động nghiên cứu khổng lồ trên hàng chục nghìn ý tưởng mới. Hiện nay, chính phủ Hoa Kỳ là nhà tài trợ lớn nhất cho hoạt động nghiên cứu và phát triển năng lượng, vậy mà vẫn chưa đáp ứng được bao nhiêu nhu cầu thực tế. Sự thật là, số tiền người tiêu dùng chi tiêu cho xăng dầu trong một tuần còn lớn hơn số tiền chính phủ Hoa Kỳ chi tiêu cho nghiên cứu năng lượng sạch trong một năm!

Để góp phần thúc đẩy đầu tư vào R&D, mới đây Bill đã cùng với gần 30 cá nhân khác triển khai một nỗ lực nhằm hỗ trợ chương trình nghiên cứu của chính phủ được thực hiện bởi nhiều quốc gia. Trong số những phát minh điên rồ khiến Bill hết sức phấn khích, có một số phát minh như sử dụng năng lượng mặt trời để sản xuất nhiên liệu, giống như cây cối sử dụng ánh sáng mặt trời để tổng hợp diệp lục, và những tấm pin có kích thước bằng một cái bể bơi với dung lượng cực lớn.

Rất ít trong số những ý tưởng điên rồ này sẽ thực sự đơm hoa kết trái. Nhưng chúng tôi tin rằng, trong 15 năm nữa, các nhà khoa học và các kỹ sư sẽ phát triển được những bước đột phá, đưa con người tiến đến mục tiêu giảm thiểu khí thải các-bon xuống mức 0 và tất cả mọi đều được sử dụng năng lượng với mức giá vừa phải.

Tiết kiệm thời gian và giải phóng sức mạnh của phụ nữ

Hơn 1 tỷ người không được tiếp cận năng lượng đang phải dành phần lớn thời gian để đi kiếm củi và nước để phục vụ những nhu cầu cơ bản nhất của đời sống: sưởi ấm, lau nhà và nấu ăn. Hầu như ở nơi nào cũng vậy, công việc nhọc nhằn và tốn nhiều thời gian này đều do phụ nữ và các bé gái đảm nhận.

Tính trung bình trên toàn thế giới, phụ nữ dành 4,5 tiếng đồng hồ để làm những công việc không công hàng ngày, trong khi con số này ở đàn ông chỉ khoảng 2 tiếng.

Con số trên đang phủ một màu xám lên khiến thực tế đời sống của nhiều phụ nữ, những người có thể phải quần quật làm không công 6 hay 7 tiếng một ngày. Vài năm trước, khi đến Tanzania, Melinda đã ở cùng Anna, Sanare và 6 đứa con của họ. Một ngày của Anna bắt đầu từ 5 giờ sáng, cô nhóm lửa chuẩn bị bữa sáng. Sau khi dọn dẹp chén đĩa, họ đi gánh nước. Tiếp đến, họ nhóm lửa nấu bữa trưa. Ăn xong, họ lên rừng lấy củi, rồi đi lấy thêm nước, vắt sữa dê, làm bữa tối và giặt giũ dưới ánh trăng. Một ngày kiệt sức của Anna cũng chính là một ngày của rất nhiều phụ nữ khác trên thế giới.

Gánh nặng này thật bất công. Không những thế, nó còn là chướng ngại vật to lớn trong quá trình phát triển của loài người, vì phụ nữ quá bận bịu với những nhu cầu cơ bản đến nỗi không thể đầu tư vào tương lai bằng cách đi làm, đến trường hay thăm khám bác sĩ định kỳ.

Một giải pháp cho tình trạng trên là đầu tư và năng lượng sạch giá rẻ để những công việc không lương của phụ nữ không còn chiếm quá nhiều thời gian nữa. Nhưng giảm thời gian làm việc nhà thôi chưa đủ. Cho dù làm việc nhà hiệu quả đến đâu thì chúng ta cũng chưa thể giải phóng thời gian của phụ nữ chừng nào chưa thừa nhận rằng, thời gian của họ không đáng giá bằng thời gian của đàn ông. Trên thế giới, không có quốc gia nào mà đàn ông phải làm nhiều công việc không lương như phụ nữ, vì thế, tất cả chúng ta có rất nhiều việc phải làm để cải thiện thực trạng này.

Việc phân chia công việc phụ thuộc vào các chuẩn mực văn hóa, và chúng ta gọi đó là những chuẩn mực bởi chúng có vẻ bình thường – quá bình thường đến nỗi nhiều người không để ý đến những giả thiết mà chúng ta đặt ra về cách mà phụ nữ và đàn ông “phải” sử dụng thời gian của họ. Chúng tôi rất vui mừng khi có thể truyền cảm hứng để lớp trẻ góp phần thay đổi những chuẩn mực đó.

Năng lượng và thời gian là hai vấn đề quan trọng, nhưng bên cạnh đó cũng còn nhiều vấn khác nữa. Bạn có thể làm gì để thế giới tốt đẹp hơn? Bạn mơ ước sở hữu siêu năng lực nào? Hãy tham gia cuộc đối thoại và chia sẻ #superpowerforgood của bạn.

Người dịch: Lại Hồng Vân

Comments

comments